Bir işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, yani istifa etmesi, iş hukuku açısından işveren ve işçi arasındaki iş ilişkisinin sona erdiği anlamına gelir. Ancak, istifa eden işçinin de yasal olarak sahip olduğu bazı haklar bulunmaktadır. Bu haklar, işçinin çalıştığı süreye ve iş sözleşmesinin detaylarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İstifa eden işçinin haklarını bilmesi, işten ayrılırken herhangi bir hak kaybı yaşamaması açısından oldukça önemlidir.
İSTİFA EDEREK KIDEM TAZMİNATI ALMANIN YOLLARI NELERDİR?
İşçi çalıştığı işyerinde maaşını 20 günlük ödeme süresi geçmiş olmasına rağmen alamamışsa haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçi çalıştığı işyerinde fazla mesai ücretlerini eksik veya geç alıyorsa haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir. İşçinin SGK primleri gerçek aldığı maaş üzerinden ödenmiyorsa, işyerinde maaşı, fazla mesaileri veya diğer ücret alacakları elden ödeniyorsa işçi haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçinin SGK girişi gerçek işe başlangıç tarihinden sonraki bir tarihte yapılmışsa veya hiç yapılmamışsa işçi işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçi işveren veya işyerinde çalışan diğer kişiler tarafından hakaret veya mobbinge maruz kalmışsa haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçinin resmi tatil çalışmalarının karşılığı kendisine ödenmiyorsa işçi haklı nedenle işyerinden istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçi talep etmiş olmasına rağmen yıllık izinleri kullandırılmıyor veya eksik kullandırılıyorsa işçi istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçi çalıştığı iş yerinde işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket etmesi nedeniyle işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir. İşçi çalışamaz duruma gelir ise ve bu durumu doktor raporuyla kanıtlarsa işyerinde istifa edip kıdem tazminatı alabilir. İşçi askerlik dönemi geldiğinde kıdem tazminatına hak kazanır. Bayan işçi evlendiği tarihten itibaren 1 yıllık süre içerisinde istifa edip kıdem tazminatını alma hakkı vardır. Pandemi döneminde işçi tam zamanlı olarak çalışmış olmasına rağmen işveren işçisini kısa çalışma ödeneği veya nakdi ödenekte göstererek usulsüzlük yapmış ise işçi işyerinden istifa edip kıdem tazminatını alabilir. İşçi ve işveren karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İşveren işçisine baskıyla istifa dilekçesi imzalatmışsa işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İşyerinde iş kanuna aykırı vb. diğer usulsüzlükler durumunda yine işçi iş akdini haklı nedenle fesih edip kıdem tazminatına hak kazanır.Yukarıda saydığımız durumlardan biri veya birkaçı olması halinde iş hukuku avukatı iletişime geçip yasal haklarınızı kullanarak kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. İşyerinden istifa ederken verilecek dilekçe örneği makalemiz ekinde yer almaktadır. Oradan indirip yasal sürecinizi başlatabilirsiniz. İşçi hakları danışma hattı.
İstifa Nedir?
İstifa, bir işçinin kendi rızasıyla, işverenle olan iş sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdirmesidir. İş Kanunu'na göre, işçi ve işverenin iş sözleşmesini sona erdirme hakkı vardır. İstifa eden işçi, işverene belirli bir süre önce haber vermekle yükümlüdür. Bu süreye "ihbar süresi" denir ve işçinin çalıştığı süreye bağlı olarak değişiklik gösterir.
İstifa Eden İşçinin Sahip Olduğu Haklar
1. İhbar Süresi
İstifa eden işçinin en önemli yükümlülüklerinden biri, işverene ihbar süresi tanımaktır. İhbar süresi, işçinin çalıştığı süreye göre belirlenir ve işçi, işverene işten ayrılacağını belirli bir süre önceden bildirmek zorundadır. İşçinin çalışma süresine göre ihbar süresi şu şekildedir:
- 6 aydan az çalışan işçiler için: 2 hafta
- 6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışan işçiler için: 4 hafta
- 1,5 yıl ile 3 yıl arasında çalışan işçiler için: 6 hafta
- 3 yıldan fazla çalışan işçiler için: 8 hafta
İşçi, bu ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işveren ihbar tazminatı talep edebilir. Ancak işveren işçiyi ihbar süresince çalıştırmak istemezse, işçiye ihbar süresine karşılık gelen ücreti ödemek zorundadır.
2. Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işyerinde en az 1 yıl süreyle çalışan işçiye, iş sözleşmesi sona erdiğinde ödenen bir tazminat türüdür. Ancak, işçi kendi isteğiyle istifa ettiğinde genel olarak kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, işçinin haklı bir nedenle istifa etmesi durumunda kıdem tazminatı hakkı doğabilir. Bu haklı nedenler şunlardır:
- İşverenin işçiye hakaret etmesi veya kötü davranması,
- İşçiye maaş ödemelerinin düzenli yapılmaması,
- İş sağlığı ve güvenliği koşullarının sağlanmaması.
Eğer bu tür haklı nedenlerle işçi istifa ederse, kıdem tazminatı alabilir.
3. Yıllık İzin Ücreti
İstifa eden işçi, çalıştığı süre boyunca hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık izin günleri için ücret talep edebilir. Yıllık izin, işçinin dinlenme hakkıdır ve işçi bu hakkı kullanmadığı takdirde, istifası durumunda bu günler için ücret ödenir. İşveren, işçinin kullanmadığı izin günlerini hesaplayarak karşılığında ödeme yapmak zorundadır.
4. Fazla Mesai Ücreti
İşçinin istifa etmeden önce yaptığı fazla mesai saatlerinin ücreti, istifa sonrasında da ödenmek zorundadır. İşverenin işçiye yaptığı fazla mesai karşılığını ödememesi, işçinin yasal haklarını ihlal etmek anlamına gelir. Bu durumda işçi, fazla mesai ücretlerini talep edebilir ve gerekirse hukuki yollara başvurabilir.
5. Ücret ve Prim Alacakları
İşçi, istifa ettikten sonra da çalıştığı süre boyunca hak ettiği maaş ve prim gibi ödemeleri alabilir. İşveren, işçinin o güne kadar kazandığı tüm ücretleri eksiksiz ödemekle yükümlüdür. Eğer işveren bu ödemeleri yapmazsa, işçi bu haklarını talep edebilir ve yasal yollarla alacaklarını tahsil edebilir.
6. İhbar Tazminatı
İstifa eden işçi, ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa işveren, işçiden ihbar tazminatı talep edebilir. İhbar tazminatı, işçinin çalışması gereken süreyi karşılamadığı durumlarda, işverene bu süre kadar ücret ödemesi anlamına gelir. Ancak işveren, işçinin ihbar süresi boyunca çalışmasını istemezse, bu durumda ihbar süresine karşılık gelen ücreti işçiye ödemelidir.
7. Sosyal Güvenlik Hakları
İşten ayrılan işçi, daha önce çalıştığı işyerinde geçen süre boyunca ödenen sigorta primleri sayesinde sosyal güvenlik haklarına sahip olmaya devam eder. İşçi, işten ayrıldıktan sonra 10 gün boyunca sağlık sigortasından faydalanmaya devam eder ve bu süre sonunda genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
Sonuç
İstifa eden işçinin hakları, iş sözleşmesinin detaylarına ve çalıştığı süreye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İstifa eden işçinin haklarının korunabilmesi için, işverenin yasalar çerçevesinde hareket etmesi gerekmektedir. İhbar süresi, yıllık izin ücretleri, fazla mesai ücretleri ve sosyal güvenlik hakları gibi birçok hak, istifa eden işçiye yasalarla güvence altına alınmıştır. İstanbul avukat Ancak, işçiler haklarını koruyabilmek için bu süreçte dikkatli olmalı ve haklı nedenlerle istifa ettikleri durumlarda yasal haklarını bilmelidir.